અતિલોભ તે પાપ નું મૂળ

એક લોભી માણસ નાળિયેર ખરીદવા ગયો, ભાવ ઘટાડવા દલીલ કરી. દુકાનદારે કહ્યું કે સસ્તું જોઈએ તો આ જગ્યાએ જાઓ. ત્યાં સસ્તું હતું, પણ એમાંય ખેંચતાણ કરી, કંટાળીને વેપારીએ કહ્યું કે સમુદ્રના કાંઠે જાઓ, મફત મળશે. નાળિયેરી ઉપરથી જાતે તોડી લેજો. એ ભાઈ તો ગયા, નાળિયેરી ઉપર ચડ્યા, પણ નાળિયેર તોડતાં પગ છટક્યો ને લટકી પડ્યા. એક ઊંટવાળો આવ્યો તેને લાલચ આપતાં ઊંટ ઉપર ઊભા રહીને બચાવવા મથ્યો, પણ ઊંટ ખસી ગયું. બેય લટક્યા. પછી હાથી આવ્યો, એના મહાવત અને છેલ્લે એક ઘોડેસ્વારનું પણ આમ થયું. બધા એકબીજાના પગ પકડીને લટક્યા. પેલા ભાઈ વજન ખમી ન શક્યા અને પકડ છૂટી ગઈ. બાકીના તો ઘવાયા, પણ એમનો જાન ગયો.

આ બોધવાર્તા સમજાવતું એક સુભાષિત પંચતંત્રમાં છે :

जीर्यन्ते जीर्णतः केशाः
दन्ता जीर्यन्ते जीर्यतः ।
चक्षुः श्रोत्रौ च जीर्यन्ते
तृष्णैरेका तरुणायते ॥

અવસ્થા થતાં વાળ ખરી પડે છે કે ધોળા થાય છે - ર્જીણ થાય છે; દાંત, આંખ, કાન બધાં ર્જીણ થાય છે, ઘરડાં થાય છે. એકમાત્ર તૃષ્ણા - લોભ, લાલચ સદાબહાર - ચિરયૌવના રહે છે. તેથી જ કહેવાયું : અતિલોભ તે પાપ્નું મૂળ.