અપ્રતિમ સાધનશુદ્ધિ...!

વાત છે એક દેશી રજવાડાના સંનિષ્ઠ દીવાનની. એક વખત રાતને સમયે દીવાનને મળવા એમના અંગત સ્નેહીમિત્ર આવ્યા. દીવાન રાજ્યની વહીવટી બાબતોનું લખાણ કરતા હતા. એક મોટી મીણબત્તીના પ્રકાશમાં દીવાન લેખનકાર્ય કરતા હતા. સ્નેહીમિત્રને આવકાર્યા બાદ દીવાને સળગતી મીણબત્તી પાસે રહેલી બીજી મીણબત્તી લઈને તેને પ્રજ્વલિત કરી અને અગાઉની સળગતી મીણબત્તી બુઝાવી દીધી. સ્નેહીમિત્ર સાથે અંગત વાતચીત પૂરી કરી. સ્નેહીમિત્ર વિદાય થવા ઊઠ્યા કે તુરત જ દીવાને ફરીથી અગાઉની મીણબત્તી પ્રજ્વલિત કરી અને બીજી વખતની મીણબત્તી બુઝાવીને ઠેકાણે મૂકી ! પેલા સ્નેહીમિત્રને વારંવાર મીણબત્તીઓ બદલવાના અને પ્રજ્વલિત કરવાના દીવાનના કાર્ય વિશે કૌતુક થયું ! દીવાનને કારણ પૂછ્યું. પ્રત્યુત્તરમાં દીવાને કહ્યું, ‘જુઓ ભાઈ, તમે આવ્યા તે પહેલાં હું રાજ્યનું કામ કરતો હતો. એટલે રાજની મીણબત્તીના સહારે લખતો હતો. તમે આવ્યા. આપણી મુલાકાત અંગત હતી. એટલે મેં મારા ઘરની મીણબત્તી પ્રજ્વલિત કરી. હવે તમે વિદાય લેશો એટલે ફરીથી રાજ્યના કામ માટે રાજ્યની મીણબત્તી વાપરીશ. મારાથી અંગત કામે રાજ્યની મીણબત્તી વાપરી ન શકાય !’

આપણી ભારતભૂમિ પર થઈ ગયેલા સાધનશુદ્ધિની પ્રતિમૂર્તિ સમા આવા અનેક નામી-અનામી શાસકો-પ્રશાસકો આપણા સહુ માટે - વિશેષ કરીને શાસકો-પ્રશાસકો માટે દીવાદાંડી સમાન બની રહે તેમ છે. તેમની આ મીણબત્તીનો અલ્પ પ્રકાશ પણ આપણા સૌ માટે પ્રેરક પાથેય બની રહેશે !